شیوه های فرزند پروری

شیوه های فرزند پروری

مقدمه:

خانواده تحت شرایط صحیح نوجوانان را آماده می سازند شیوه های فرزند پروری تا توانایی های بالقوه خود را شناسایی کنند و به عنوان افراد بالغ نقش های سودمندی را در جامعه به عهده گیرند. نوجوانان در فرایند جامعه پذیری در خانواده امر و نهی والدین، تقلید و همانند سازی را که از مهمترین شیوه های فرزند پروری انتقال ارزشها هنجارها و سنت‌های اجتماعی است یاد می‌گیرند.

در حقیقت در خانواده نوجوانان تجاربی را بدست می آورند که چه چیزی درست و چه چیزی غلط است(زارعی،۱۳۸۹.به نقل ازاقاچه دربندی،۱۳۹۶). همانطور که بردلی و کالدول تعریف کرده اند تنظیم رفتار و رشد کودک توسط شیوه های فرزند پروری والدین ایجاد میشود، با این قصد که بتوانند زندگی اجتماعی پسندیده ای داشته باشند، با محیطشان سازگار شوند و هدف هایشان را تعقیب کنند.

تاثیر معنادار عملکرد والدین بر شکل گیری افکار،رفتار و هیجانات کودکان مدت هاست که از سوی فیلسوفان و روانشناسان مورد تاکید قرار گرفته است و همچنین نقش آن در ایجاد و گسترش مدل های شناختی به ویژه طرح واره های ناسازگار اولیه در پژوهش های متعدد مورد تایید قرار گرفته(شهامت،2010).

طرحواره یا خویشواره عبارت است از تعمیم شناختی برگرفته از تجارب درباره خویش که راهنمای سازماندهی و پردازش اطلاعات مربوط به خود است و از تجربیات گذشته بدست می اورد(مارکوس،1997؛به نقل از جعفری،1393).

ویژگی مهم روانی که هر فرد سالم از آن برخوردار است،احساس رضایتمندی و بهزیستی است. بهزیستی عبارت است از رضایت فرد از زندگی، داشتن اهداف و شرایط فرهنگی و فکری مناسب و انتظارات و دغدغه هایی که فرد بر اساس انها زندگی میکند.

بهزیستی معنوی که از زیرمجموعه های بهزیستی روانشناختی میباشد را میتوان اینگونه تعریف کرد؛ حسی از ارتباط داشتن با دیگران،داشتن معنی و هدف در زندگی و داشتن اعتقاد و ارتباط متعالی تعریف کرد(امیدواری،2008؛فری،2003).بهزیستی معنوی یک زندگی مملو از یقین در ارتباط با خداست و یک ترکیب مذهبی،اجتماعی و روانی را شامل میشود(برجعلی،1392).

بیان مساله:

با توجه به مطالبی که گفته شد طبیعی است که خانواده نقش قابل ملاحظه ای در شکل گیری  رفتار کودک داشته باشد. از نظر بامریند که یکی از پیشگامان مطالعه سبک فرزند پروری است اجتماعی کردن کودک بر اساس خواست جامعه، اما همزمان حفظ احساس تمامیت فردی عنصر کلیدی نقش فرزندپروری است.

بر اساس کارهای اولیه بامریند والدین با توجه به سبک تربیتشان به سه گروه تقسیم می شوند استبدادی، مقتدرانه و آسان گیر. در اوایل دهه ۸۰ میلادی این مدل سه بخشی در حوزه رشد کودکان عمیقاً تثبیت شد.

دگرگونی سنخ شناسی بامریند که ما کوبی و مارتین آن را توسعه دادند کار محققان را برای تعمیم دادن مدل بامریند به جمعیت های بسیار متفاوت تسهیل کرد.

امروزه سبک طبقه بندی انواع فرزندپروری که بیشترین و گسترده‌ترین استفاده را در میان پژوهشگران و محققان دارد توسط ما کوبی و مارتین معرفی شده است که بر اساس کار بامریند تهیه شده اند. آنها سبک های فرزند پروری را بر اساس دو بعد طبقه بندی کردند: پاسخ گری و درخواست گری.

بعد پاسخ گری با مهربانی پذیرش و مراقبت مشخص می شود. بعد درخواست گری با محدودیت به خالت و نظم مشخص می شود که تعامل این دو بعد چهار نوع سبک فرزندپروری است:

سبک فرزندپروری مقتدرانه (نمرات بالا در هر دو بعد درخواست گری و پاسخ گری)، سبک فرزند پروری سهل گیرانه(نمرات بالا درپاسخ گری و پایین در درخواست گری)، سبک فرزند پروری غافلانه (نمرات پایین در هر دو بعد پاسخ گری و درخواست گری)،سبک فرزندپروری استبدادی (نمرات بالا درخواست کری و پایین در پاسخ گری)(فان،2014).

در میان تحقیقات درباره سبک های فرزند پروری به طور مکرر مشخص شده است که سبک های فرزند پروری نقش مهمی در دستاوردهای رشدی اشخاص بازی می کند(صدر،1397).

رضاییان بیلندی و همکارانش در سال ۱۳۹۶ در مطالعه خود به نقش مهم سبک های فرزند پروری در ایجاد طرحواره های ناسازگار اولیه سخن گفتند.نظریه پردازان متعددی از تاثیر دوران کودکی هر فرد در ایجاد و شکل گیری رفتارهای خاص او در دوران بزرگسالی حکایت می کنند.

یکی از این نظریه پردازان یانگ می باشد. او در سال ۱۹۹۹ برای نخستین بار با اصطلاح طرحواره های ناسازگار اولیه اشاره کرد و از این مفهوم برای انعکاس تجارب ارتباطی افراد در دوران کودکی استفاده نمود و معتقد بود که طرحواره ها،الگوهای یا درون مایه های عمیق و فراگیری هستند که به دلیل ارضا نشدن نیازهای هیجانی اساسی دوران کودکی،تجارب ناگوار دوران کودکی و خلق و خوی هیجانی کودک شکل می‌گیرند و در مسیر زندگی تداوم دارند،درباره خود و روابط با دیگران هستند و به شدت نا کار آمدند.

یانگ به پنج حوزه طرحواره های ناسازگار اولیه بریدگی/طرد،خودگردانی و عملکرد مختل،محدودیتهای مختل،دیگر جهت مندی،گوش به زنگی بیش از حد و بازداری اشاره می‌کند و معتقد است که طرحواره های ناسازگار اولیه به علت تمایل بشر به هماهنگی شناختی برای بقای خودشان می جنگند.

به گونه ای که فرد رفتارهای درونی یا بیرونی انجام می دهد تا وضعیت فعلی طرحواره ها را حفظ کند و طرحواره تداوم یابد(یانگ،۲۰۰۳؛ترجمه حمیدپور،اندوز،۱۳۹۸). از نظر او طرحواره ها نقشه انتزاعی شناختی هستند که در آینده راهنمای تفسیر اطلاعات و حل مسئله خواهند بود.

تحقیقات فراوانی نیز در تایید گفته های یانگ نشان می‌دهند که طرحواره های ناسازگار اولیه در واکنش های افراد نسبت به موقعیت های زندگی و سبک ارتباط بین فردی آنها تاثیر گذار می باشد(خزاعی مقدم،۱۳۹۷). از آنجایی که طرحواره ها عمیق ترین سطوح شناختی و هسته مرکزی شخصیت فرد را در بر دارند به نظر می‌رسد معنایابی و بهزیستی روانشناختی با طرحواره های ناسازگار اولیه در ارتباط است و نقش مهمی در کیفیت زندگی و بهداشت روانی در زندگی افراد ایفا می کند (اورنگ،۱۳۹۶).

حسینی گراوندی و همکارانش(۱۳۹۵) در مطالعات خود به این نتیجه رسیدند که شیوه های فرزند پروری در سازگاری و بهزیستی معنوی افراد بسیار اثر گذار است. معنویت به طور فزاینده‌ای به عنوان یک عامل بر سلامت روان بررسی شده است و مطالعات اخیر دریافته است که معنویت ممکن است به عنوان یک منبع اجتماعی و روانشناختی در مقابل استرس ظاهر شود، عبارت است از رابطه شخصی با وجود متعالی و قدرت لایزال هرچند که بین مذهب و معنویت رابطه وجود دارد.

ولی معنویت بیشتر شخصی است و پژوهش های اخیر نشان دادند که بهزیستی معنوی را می‌توان به عنوان محافظ در برابر استرس و به حداقل رساندن مشکلات سلامت روان و مشکلات رفتاری نوجوانان در نظر گرفت (حسن،۱۳۹۳).انجمن مشاوره آمریکا در سال ۲۰۰۵ در پژوهشی نشان داد داشتن یک رابطه ایمن با خدا همواره می‌تواند تعدیل‌کننده حرمت خود باشد (زرین کلک و طباطبایی برزوکی،۲۰۱۰).

بهزیستی معنوی را میتوان حسی از ارتباط داشتن با دیگران داشتن معنی و هدف در زندگی و داشتن اعتقاد و ارتباط با یک قدرت متعالی تعریف کرد. معنوی ما را به رسیدن به خدا هدایت می کند و بیانگر ارتباط با یک قدرت برتر یعنی خداست و میتواند کارکرده روانی و سازگاری را تقویت کند. معنوی یکی از ابعاد مهم به سلامت در انسان است که در کنار ابعاد جسمی روانی و اجتماعی قرار گرفته و موجب ارتقاء سلامت عمومی شده و سایر ابعاد سلامت را هماهنگ می‌کند (محمدی و همکاران،۱۳۹۶).

پیشینه پژوهش:

پژوهش انجام شده توسط طاهایی و صحرانورد در سال ۱۳۹۶ تحت عنوان پیش بینی اختلالات هیجانی نوجوانان بر اساس طرحواره های ناسازگار اولیه مادر و سبک های فرزند پروری نتیجه گیری کردند که شیوه های فرزند پروری استبدادی می‌تواند به طور مثبت و معناداری اختلالات هیجانی نوجوانان را پیش بینی کند و بعد رهاشدگی محرومیت هیجانی بعد شرم و نقص بعد بازداری هیجانی می‌تواند به طور مثبت و معناداری اختلالات هیجانی را در نوجوانان پیش بینی کند.

مطالعات فیروز آبادی و همکارانش(۱۳۹۵)درباره مقایسه طرحواره های ناسازگار اولیه و سبک های فرزندپروری مادران شاغل و خانه دار نوجوانان پیش دبستانی نشان داد که طرحواره های ناسازگار در برخی عامل ها بین دو گروه شاغل و خانه دار تفاوت وجود دارد،یعنی عامل های رهاشدگی بی ثباتی و شکست و خود تحول یافتگی نمرات مادران خانه دار و در عامل معیارهای سرسختانه،مادران شاغل نمرات بالاتری را کسب کردند و شیوه های فرزند پروری سهل گیرانه با نمره کل پرسشنامه طرحواره های ناسازگار اولیه رابطه معنی‌داری به دست آمده است.

در پژوهش دیگری که بر روی مقایسه سبک های شیوه های فرزند پروری و از ذهنیت های طرحواره ای دانش آموزان با اختلال سلوک و عادی صورت گرفت نشان داد که اختلال های رفتاری تا حد زیادی می تواند از شرایط آشفته خانوادگی شیوه‌های غلط تربیتی خودکامگی و خشونت و کج رفتاری های والدین تاثیر مستقیم روی طرحواره های ذهنی نوجوانان داشته باشد(بختیاری،۱۳۹۴).

در پژوهشی شیوه های فرزند پروری که فریدی زاد تحت عنوان بررسی رابطه گفتگو محور در خانواده با خودگردانی فرزندان و تبیین تربیتی آن در اصفهان بر روی تمام دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوم در سال ۱۳۹۸ صورت گرفت چنین نتیجه گیری شد که گفتگو در خانواده به عنوان نوعی محرک شناختی قوی و اثر گذار فرزندان را دائماً به تفکر و اعلام موضع مجبور و توانایی استدلال را در آن ها تقویت خواهد کرد.

از سوی دیگر پذیرش فرزندان از سوی والدین و شرکت دادن آنها در مباحث خانوادگی باعث ایجاد اعتماد فرزندان و توان فکری و استدلالی خود می‌شود و نهایتاً خودگردانی فردی را در آنها تقویت می‌کند.

شیوه های فرزند پروری انجام شده توسط سنجه وینی و همکارانش در سال ۱۳۹۸، تحت عنوان مقایسه بهزیستی روانشناختی و بهزیستی معنوی و حمایت اجتماعی ادراک شده در دانش آموزان با آمادگی به اعتیاد بالا و پایین، نشان داد که بهزیستی روانشناختی و بهزیستی معنوی و حمایت اجتماعی ادراک شده از جمله متغیرهایی هستند که  بر روی نوجوانان دارای آمادگی به اعتیاد اثربخش هستند و باید برای ارتقاء این متغیرها برنامه ریزی شود.

همچنین در پژوهش دیگری که توسط صیادی نژاد و همکارانش در سال ۱۳۹۴ تحت عنوان پیش بینی اضطراب امتحان دانش آموزان بر اساس حضور پویا در لحظه و بهزیستی معنوی آنان انجام شد،گزارش دادند که از بین مولفه های بهزیستی معنوی بهزیستی وجودی دارای توان پیش بینی بالاتری نسبت به بهزیستی مذهبی است و به علاوه از بین مولفه های حضور پویا در لحظه تنها مولفه التزام توانایی پیش بینی اضطراب امتحان دانش آموزان دختر سال چهارم متوسطه شهر تهران را داشته است در نتیجه بهزیستی معنوی نسبت به حضور پویا در لحظه از توان بیشتری برخوردار است در پیش بینی اضطراب امتحان. همچنین نتایج تحقیقات بارنفو همکاران(۲۰۰۷)،رایت و همکاران و زفیرپلی و همکاران(۲۰۱۴) نشان داد که همه ۵ حوزه سبک های فرزند پروری با حوزه گوش به زنگی و بازداری طرحواره های ناسازگار اولیه رابطه همبستگی مثبت و معناداری دارند.

پلرون و همکارانش (۲۰۱۶) گزارش دادند که سبکهای شیوه های فرزند پروری والدین جوانتر روش فرزند پروری سهل گیرانه دارند در واقع هیچ گونه کنترلی بر روی کودک ندارند و این باعث اعتماد به نفس کم در نوجوانان و همچنین خود کنترلی کرد دچار می شود.

محمدنژاد به بررسی ارتباط بین بهزیستی معنوی،سبک تربیتی والدین و سرمایه اجتماعی با بهزیستی روان شناختی سربازان در سال ۱۳۹۹،پرداخت و نتایج تحقیقات آنها نشان داد که بررسی تفاوت میانگین بهزیستی روانشناختی سربازان بر حسب متغیرهای زمینه‌ای پژوهش مثل سن، محل تولد و وضعیت تعهد حاکی از این است که میانگین بهزیستی روانشناختی سربازان بر حسب متغیرهای فوق متفاوت است و بهزیستی روانشناختی سربازان متولد شهر سربازان مجرد و سربازان زیر ۲۰ سال نسبت به بقیه سربازان بیشتر است.

در پژوهش دیگری مظفری و همکارانش به بررسی نقش بهزیستی معنوی و بهزیستی روانی در پیش بینی رفتارهای پرخطر جوانان زندانی شهر زنجان پرداختند و به این نتیجه رسیدند که بهزیستی معنوی و مذهبی می تواند در کاهش رفتارهای پرخطر جوانان زندانی موثر باشد.

همچنین مقدم پور در سال ۱۳۹۸ در مقایسه هوش معنوی و بهزیستی معنوی و حمایت اجتماعی نوجوانان بزهکار به این نتیجه رسید که نوجوانان بزهکار از هوش معنوی و بهزیستی معنوی و حمایت اجتماعی کمتری نسبت به نوجوانان عادی برخوردارند بر این اساس لازم است.

در فعالیت های مشاوره ای با افراد بزهکار در جهت افزایش هوش معنوی و بهزیستی معنوی و حمایت اجتماعی بر این افراد کار شود و همچنین در آموزشهای خانواده و در مدارس جهت تقویت این سه متغیر با هدف پیشگیری از بزهکاری کار شود.

 اهمیت و ضرورت تحقیق:

خانواده نخستین محیط اجتماعی است که کودک را تحت سرپرستی و مراقبت قرار میدهد.از این رو میتوان گفت: بیش از تمام محیط های دیگر در رشد و تکامل فرد تاثیر دارد.تاثیر خانواده در فرایند تحول آنچنان روشن است که با وجود اختلافات میان صاحب نظران روان شناسی در زمینه اهمیت خانواده و تاثیر آن بر تحول، شکل گیری طرحواره های ناسازگار اولیه و بهزیستی معنوی،نقطه نظر مشترک وجود دارد.

با توجه به مطالب ذکر شده این پژوهش به اهمیت بررسی سبک فرزند پروری والدین و اثر گذاری آن بر شکل گیری طرحواره های ناسازاولیه نوجوانان و وضعیت بهزیستی معنوی نوجوانان،میپردازد.

فرضیه‌ها:

• شیوه های فرزند پروری پیش‌بینی‌کننده معناداری برای طرحواره‌های شناختی نوجوانان است.
• فرزندپروری پیش‌بینی‌کننده معناداری برای بهزیستی معنوی نوجوانان است.

اهداف پژوهش:

الف) هدف کلی :

تعیین نقش شیوه های فرزند پروری در شکل‌گیری طرحواره‌های ناسازگار اولیه و بهزیستی معنوی نوجوانان شهر بهشهر.

ب) اهداف جزئی :

• تعیین نقش سبک های فرزندپروری در پیش‌بینی طرحواره‌های ناسازگار اولیه نوجوانان
• تعیین نقش سبک های فرزندپروری در پیش‌بینی بهزیستی معنوی نوجوانان

تعریف نظری:

طرحواره های ناسازگار اولیه: طرحواره ها الگوها یا درون مایه های عمیق و فراگیری هستند که از خاطره ها،هیجان،شناخت واره و احساس هاس بدنی تشکیل شده است(یانگ،کلوسکو و وسشار ،2011؛ترجمه حمیدپور و اندوز ،1391).

بهزیستی معنوی: بهزیستی معنوی را میتوان حسی از ارتباط داشتن با دیگران، داشتن معنی و هدف در زندگی و داشتن اعتقاد و ارتباط با قدرتی متعالی تعریف کرد(فری،2003؛مظفری،1398).

شیوه های فرزند پروری : منظومه ای از نگرش در مورد فرزند،روش نگهداری فرزند و جو حاکم بر فضای رفتاری والدین میباشد(استنبرگ،2001).

تعریف عملیاتی:

طرحواره های ناسازگار اولیه: در این تحقیق برای سنجش طرحواره های ناسازگار اولیه از  فرم کوتاه پرسشنامه طرحواره ناسازگار (SQ-SF)که دارای  75 گویه است. این پرسشنامه توسط یانگ (1998) برای ارزیابی 15 طرح واره ناسازگاری اولیه ساخته شده است. این طرحواره‌ها عبارتند از: محرومیت هیجانی ، طرد/ بی‌ثباتی، بی‌اعتمادی / بدرفتاری، انزوای اجتماعی / بیگانگی، نقص/ شرم، شکست وابستگی / بی‌کفایتی، آسیب‌پذیری نسبت به بیماری، خود تحول نایافته/ گرفتار، اطاعت، فداکاری، بازداری هیجانی، معیارهای سرسختانه/ بیش انتقادی، استحقاق/ بزرگ‌منشی و خودکنترلی ناکافی.

بهزیستی معنوی: پرسشنامه بهزیستی معنوی توسط دهشیری در سال ۱۳۸۸ ساخته شده است که شامل چهار خرده مقیاس است و آن با مقیاس لیکرت ۵ درجه ای از کاملا موافقم تا کاملا مخالفم است. این پرسشنامه دارای چهار خرده مقیاس به ترتیب زیر است: ۱- ارتباط با خدا ۲-ارتباط با خود ۳- ارتباط با طبیعت -۴ ارتباط با دیگران(دهشیری،1388).  

شیوه های فرزند پروری : در این تحقیق برای تعیین نوع فرزندپروری از پرسشنامه دیانا بامریند استفاده میشود.

30پرسش این پرسشنامه سه شیوه های فرزند پروری را می سنجد؛ 10 پرسش، شیوه مقتدرانه، 10 پرسش، شیوه مستبدانه و 10 پرسش، شیوه سهل‌گیرانه میباشد(بامیرند،1973).

جنبه نوآوری یا هر ویژگی جدید تحقیق فعلی نسبت به تحقیقات قبلی (توسط استاد راهنما تکمیل شود):

روش کار:

الف – روش پژوهش :

پس از مشخص ساختن حجم نمونه پژوهش ابتدا به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. محقق در این پژوهش سعی نموده است وضعیت موجود را بدون هیچگونه دخالت یا استنتاج ذهنی خود، به طور دقیق و كامل توصیف نماید. در تحقیق همبستگی روابط بین دو یا چند متغیر کمی با استفاده از ضریب همبستگی توصیف، کشف و تعیین می‌شود. در تحقیق همبستگی اثر متغیرها مطالعه نمی‌شود و متغیرها نیز دستکاری نمی‌شوند.

شیوه های فرزند پروری جامعه آماری شامل کلیه  فرزندان دانشجویان متاهل و دارای فرزند دانشگاه شهر بهشهر در سال 1399-1400 میباشد. حجم نمونه این پژوهش مطابق جدول تراز شده‌ی مورگان تنظیم خواهد شد.

به صورتی كه در آن جدول به ازای جامعه آماری، حجم نمونه تعیین خواهد شد و با استفاده از نمونه‌گیری خوشه‌ای حجم نمونه کل انتخاب خواهدشد. بدین گونه که ابتدا دانشجویان متاهل و دارای فرزند نوجوان دانشگاه بهشهر شناسایی شده و سپس پرسشنامه سیبک فرزند پروری را والدین و پرسشنامه طرحواره های ناسازگار اولیه و بهزیستی معنوی توسط نوجوانان تکمیل میگردد.

ب – روش گردآوری اطلاعات و روش نمونه گیری :

طبق نظر دکتر دلاور تنها دو منبع شاخص های خاصی را برای تعیین تعداد آزمودنی مورد نیاز در پژوهش چند آزمودنی در اختیار پژوهشگران قرار می دهند. انجمن تعلیم و تربیت ملی و بخش تحقیقات روش های انتخاب نمونه های کوچک فرمولی برای تعیین اندازه نمونه مورد نیاز و در عین حال معرف جامعه مورد نظر را تدوین کردند.

بر اساس این فرمول کریچی و مورگان(۱۹۷۰) حجم نمونه مورد نیاز برای جامعه های تا یک میلیون نفر را هنگامی که سطح اطمینان ۵ درصد محاسبه کردند.

یکی از مشکلاتی که برای استفاده از این نتایج پیش آمده است این است که به ندرت در عمل امکان دارد آزمودنی ها از جامعه مورد نظر به صورت تصادفی انتخاب شوند و از آنجایی که این موضوع مشکل روش است و نه مشکل فرمول پژوهشگران همچنان با مشکل تعیین اندازه و حجم نمونه در جامعه ای که انتخاب به صورت تصادفی امکان پذیر نیست رو به رو هستند.

از این لحاظ پیشنهاد کولز(۱۹۷۴) در انتخاب تعداد آزمودنی ها ارجح است.بر اساس ملاحظات این زیر و توان آزمون آماری و سطح معناداری ۰۵/۰ و نیرومندی ارتباط بین متغیرهای مستقل و وابسته کولز پیشنهاد می کند که باید در اکثر بررسی های مقدماتی از ۳۵ آزمودنی استفاده شود(لاری بی.کریستنسن،ترجمه؛دلاور،۱۳۹۵).

شیوه های فرزند پروری برای جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز ابتدا به شناسایی دانشجویان متاهل و دارای فرزند(نوجوان) دانشگاه شهر بهشهر پرداخته . سپس بعد از توضیح دستوالعمل پرسشنامه‌ها برای جامعه آماری (والدین و نوجوانان)، آزمودنی‌ها پرسشنامه را اجرا میشود.

در نهایت مجموع داده‌های جمع‌آوری شده را به کامپیوتر وارد کرده و از طریق نرم‌افزار آماری16 spss مورد تحلیل قرارگرفته میشود.

ج – ابزار گردآوری اطلاعات:

• پرسشنامه شیوه‌های فرزندپروری دیانا بامریند:

این پرسشنامه در سال 1972 توسط دیانا بامریند طراحی شد.30  پرسش این پرسشنامه سه شیوه های فرزند پروری را می سنجد؛ 10 پرسش، شیوه مقتدرانه، 10 پرسش، شیوه مستبدانه و 10 پرسش، شیوه سهل‌گیرانه. الگوی پاسخدهی به پرسش‌ها از مقیاس 5  درجه‌ای لیکرت است.

شیوه های فرزند پروری این پرسشنامه در پژوهش‌های متعددی مورد بررسی قرار گرفته و اعتبار و روایی آن در حد مطلوبی گزارش شده است. بوری(1991) از روش باز آزمایی، پایایی این ابزار را در مادران و پدران به ترتیب برای شیوه مقتدرانه 78/0 و 88/0 ، شیوه استبدادی 86/0 و 85/0 و برای شیوه سهل‌گیرانه 81/0 و 77/0  گزارش کرده است. وی همچنین روایی تشخیصی این پرسشنامه را معتبر گزارش کرده است.

در این پژوهش روایی محتوایی این ابزار توسط ده متخصص قابل قبول گزارش شده است.

• فرم کوتاه پرسشنامه طرحواره ناسازگار (SQ-SF):

75 گویه این پرسشنامه توسط یانگ (1998) برای ارزیابی 15 طرح واره ناسازگاری اولیه ساخته شده است. این طرحواره‌ها عبارتند از: محرومیت هیجانی ، طرد/ بی‌ثباتی، بی‌اعتمادی / بدرفتاری، انزوای اجتماعی / بیگانگی، نقص/ شرم، شکست وابستگی / بی‌کفایتی، آسیب‌پذیری نسبت به بیماری، خود تحول نایافته/ گرفتار، اطاعت، فداکاری، بازداری هیجانی، معیارهای سرسختانه/ بیش انتقادی، استحقاق/ بزرگ‌منشی و خودکنترلی ناکافی. هر پرسش بر یک مقیاس 6 درجه‌ای نمره‌گذاری می‌شود (1 برای کاملا نادرست و 6  برای کاملا درست) در این پرسشنامه هر 5 پرسش یک طرحواره را می‌سنجد.

شیوه های فرزند پروری چنانچه میانگین هر خرده مقیاس بالاتر از 5/2 باشد آن طرحواره ناکارآمد است.

پایایی و روایی این ابزار در پژوهش‌های متعددی به اثبات رسیده است. هنجاریابی این پرسشنامه در ایران توسط آهی (1384) در دانشگاه‌های تهران انجام گرفته است. همسانی درونی با استفاده از آلفای کرونباخ در جمعیت مؤنث 97/0 و برای جمعیت مذکر 96/0 بدست آمده است.

• پرسشنامه بهزیستی معنوی:

پرسشنامه بهزیستی معنوی توسط دهشیری در سال ۱۳۸۸ بر اساس مدل پیشنهادی انجمن ملی بین مذاهب ۱۹۷۵ در بین دانشجویان دانشگاه‌های تهران ساخته شده است که شامل چهار خرده مقیاس است  و آن با مقیاس لیکرت ۵ درجه ای از کاملا موافقم تا کاملا مخالفم است.

این پرسشنامه دارای چهار خرده مقیاس به ترتیب زیر است: ۱- ارتباط با خدا ۲-ارتباط با خود ۳- ارتباط با طبیعت -۴ ارتباط با دیگران. هر یک از این خرده مقیاس ها دارای ۱۰ سوال است. اجرای پرسشنامه نمره ۴ خورده مقیاس به دست می آید و با جمع نمرات ۴۰ سوال نمره کل بهزیستی معنوی به دست می آید. نمره گذاری سوالات از ۱ تا ۵ است به این صورت که گزینه کاملاً مخالفم نمره یک و به ترتیب گزینه کاملا موافقم نمره ۵ میگیرد.

ضریب آلفای کرونباخ شیوه های فرزند پروری کل پرسشنامه ۹۴/۰ضریب آلفای خرده مقیاس ها به ترتیب برابر با ۹۳/۰,۹۲/۰,۹۱/۰,۸۵/۰ بود. همچنین ضریب پایایی بازآزمایی که پرسش نامه۸۶/۰ و خوردن مقیاس های آن به ترتیب۸۱/۰,۸۹/۰,۸۱/۰,۸۰/۰بود. همبستگی مثبت و معنی دار نمرات پرسشنامه با نمرات مقیاس بهزیستی معنوی مقیاس رضایت از زندگی آزمون دیداری معبد نشانگر روایی همگرا های پرسشنامه بود و نتایج تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی نشانگر روایی سازه پرسشنامه بود(دهشیری،1388)

د –  روش تجزیه وتحلیل اطلاعات :

الف) آمار توصیفی:

جهت تعیین نقش سبک‌های شیوه های فرزند پروری علاوه‌بر آمار توصیفی مانند میانگین و انحراف استاندارد، از آزمون كلموگراف اسمیرنف به منظور تعیین اطمینان از طبیعی بودن داده‌ها استفاده خواهد شد.

ب) آمار استنباطی

برای آزمون فرضیه‌های شیوه های فرزند پروری تحقیق از همبستگی پیرسون و رگرسیون چند گانه استفاده خواهدشد.

منابع:

_اورنگ،سهیلا.عاشمی رزینی،هادی.عبداللهی،محمدحسین. بررسی رابطه طرحواره های ناسازگار اولیه با معنای زندگی و بهزیستی روانشناختی سالمندان.مجله سالمندی ایران.۱۳۹۶؛۱۲(۳):۳۲۶_۳۴۵.

_آقاچه دربندی،راحله.تقی لو،صادق(۱۳۹۶)،نقش سبک های فرزندپروری و طرحواره های ناسازگار اولیه در پیش بینی رفتار های پرخطر نوجوانان،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس.

_بختیاری،بهمن.شعبانی،زهرا.نوحی،شهناز(۱۳۹۴).مقایسه سبک های فرزندپروری و ذهنیت های طرحواره ای دانش آموزان با اختلال سلوک و عادی. پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود.

_برجعلی،محمود.نجفی،محمود.عسی مراد،ابوالقاسم.منسوبی فر؛حسن.نقش بهزیستی معنوی . امیدواری در پیش بینی رضایت از زندگی دانشجویان،پاییز 1392،شماره15،91-136.

_خزاعی مقدم.مرتضی.اسدی یونسی،محمدرضا.خورشیدزاده،محسن(۱۳۹۷)،شناسایی طرحواره های ناسازگار اولیه و رابطه آن با قلدری و عزت نفس دانش آموزان دوره متوسطه شهرستان حاجی آباد،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه بیرجند.

_حسینی گراوندی،افسانه.یزدی راوندی،سعید.حاجی صادقی،زهرا. نقش گرایشات آندروژنی،شیوه های فرزند پروری و سبک اسنادی منفی در سازگاری معنوی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز،مجله سلامت جامعه،دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان،۱۳۹۵،۱۱،۱،۳۱،۳۰_۳۹.

_حسن،جعفر.شیخان،ریحانه.محمودزاده،اکرم.نیکرو،معصومه،نقش بهزیستی معنوی و راهبردهای مقابله ای در رفتارهای پرخطر نوجوانان،مجله اندیشه و رفتار،پاییز ۱۳۹۳،دوره نهم،۲۳، ۱۷_۲۳.

_رضایین بیلندی،حسین.منیرپور،نادر.احمدی،محمدرضا.هراتیان،عبایعلی.نقش ویژگی های سرشتی و سبکهای فرزندپروری در پیش‌بینی حوزه‌های خودگردانی و عملکرد مختل دیگر جهت مندی و گوش به زنگی طرحواره های ناسازگاراولیه، نشریه فرهنگی_تربیتی زنان و خانواده،پاییز ۱۳۹۶،۱۲،۴۰،۱۲۷_۱۴۷.

_صدر،محمدمهراد.خادمالرضا،نوشین.اخباری،سحرناز.علمائی،مرضیه.هاشمیان،سیدسپهر.ویژگی های روان سنجی نسخه غارسی پرسشنامه سبک های فرذندپروری،بهار 1397،(24).1.

_صیادی نژاد،مهین.حمیدی،فریده.فاطمی،سیدمحسن(۱۳۹۴). پیش بینی است را به دانش آموزان بر اساس حضور پویا در لحظه و بهزیستی معنوی آنان،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه تربیت معلم شهید رجایی.

_طاهایی،سیده میرضیه.صحرانورد،مریم(۱۳۹۶).پیش بینی اختلالات هیجانی نوجوانان بر اساس و طرحواره های ناسازگار اولیه مادر و سبک های فرزند پروری،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس.

_فیروزابادی،فهیمه.شگرف نخعی،محمدرضا(۱۳۹۵).مقایسه طرحواره های ناسازگار اولیه و سبک های فرزندپروری مادران شاغل و خانه دار نوجوانان پیش دبستانی،پایان نامه کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود.

-لاری بی کریستین،ترجمه علی دلاور(1395).روش شناسی آزمایشی،تهران،انتشارات رشد،1395.

_مظفری،فاطمه؛حجازی،مسعود.نقش بهزیستی روانی در پیش بینی رفتارهای پر خطر جوانان زندانی شهر زنجان.پاییز1398،شماره3، 35-44.

_محمدی،نسیم.صدری دمیرچی،اسماعیل،نقش جهت گیری مذهبی و حمایت اجتماعی ادراک شده در پیش بینی بهزیستی معنوی جانبازان،نشریه علمی پژوهشی طب جانبازان،۱۳۹۶ ،دوره ۹،۳،۱۲۷_۱۳۱.

– فریدی زاد،فروزش.نیستانی،محمدرضا. بررسی رابطه گفتگو محوری در خانواده با خودگردانی فرزندان و تبیین تربیتی آن،زمستان۱۳۹۸(۴۹)،۷_۲۳.

_قدم پو ،عزت الله.مژردریکوند،فضل الله.مرادی زاده،سیرورس.مقایسه هوش معنوی و بهزیستی معنوی و حمایت اجتماعی نوجوانان بزهکار و عادی،مجله اسلام و سلامت،پاییز و زمستان ۱۳۹۸،۱۴_۲۴.

_محمدنژاد،شمسی.نشاطی،ابوالفضل.بررسی ارتباط بین بهزیستی معنوی،سبک تربیتی والدین و سرمایه اجتماعی با بهزیستی روان شناختی سربازان،پاییز۱۳۹۹(۵۷)ISC،۱۶۰_۱۸۳.

_مظفری،فاطمه.حجازی،مسعود.مجله پژوهش در دین و سلامت،پاییز۱۳۹۸(۳)۳۵_۴۴.

-یانگ،جفری؛کلوسکو،ژانت و مارجوری،ویشار.(2011).طرحواره درمانی،راهنمای کاربردی برای متخصصان بالینی.ترجمه حسن حمیدپور و زهرا اندوز،1391،تهران:انتشلرلت ارجمند.

References:

– Bradley RH, Caldwell BM. Caregiving and the regulation of child growth and development: Describing proximal aspects of caregiving systems. Developmental Review. 1995; 15(1):38-85. doi: 10.1006/drev.1995.1002.

– Fan J, Zhang L. The role of perceived parenting styles in thinking styles. Learning and Individual Differences. 2014; 32:204–11. doi: 10.1016/j.lindif.2014.03.004

– Baranoff, J., Tian, P.S., & Oei. (2007). Young Schema Questionnaire: Review of Psychometric and Measurement Issues, Australian Journal of Psychology, 59: 78-86.

– Fry LW. Toward a theory of spiritual leadership. The Leadership Quarterly. 2003;14(6):693-727.

-Pellerone M,Iacolino C,Manning G,Formica I,Zabbara SM(2016). The influence of parenting on maladaptive cognitive schema:a cross_sectional research on a group of adults.10,47_58.

– Markus H. Self-Schema and processing information about the self. J personality and social psychology 1977;

.63-78 :)3(35

– Shahamat F, Sabeti A R, Rezvani S. The study of parental styles and early maladaptive schema [PhD Thesis].Mashhad, Iran: Ferduosi University; 2010. P. 78-79.

– Omidvari S. Spiritual Health, Concepts and Challenges. Journal of Interdisciplinary Researches of the Holy Qur’an. 2008;1(1):17-58.

– Waller, G., Dickson, C., & Ohanian, V. (2002) Cognitive content in bulimic disorders: Core beliefs and eating attitudes, Eating Behaviors, 3:171-178.

_Zarrin kelk, H., & tabatabai barzoki, S. (2012). The relationship of attachment style and perceived parenting , style to spiritual experiences and religious practices. journal of developmental psychology: Iranian psychologist, 8 (31), 305- 313. (Persian).

– Zafiropoulou, M., Avagianou, P.A., & Vassiliadou, S. (2014). Parenta Bonding and Early Maladaptive Schemas. Journal of Psychological Abnormalities in Children, 3: 110.

– Zafiropoulou, M., Avagianou, P.A., & Vassiliadou, S. (2014). Parenta Bonding and Early Maladaptive Schemas. Journal of Psychological Abnormalities in Children, 3: 110

بیشتر بخوانید:

• • تست شخصیت
  • تست هوش کودکان 
  • تقویت ارتباطات صحیح و گفتگوهای موثر با نسل آینده